การเขียนรายงานการวิจัยเชิงคุณภาพ

20 ส.ค. 58 — Day 5 วันสุดท้ายของการเข้าร่วมฟังการบรรยาย Twilight Program (18:00-20:00 น.) ในชุด “การวิจัยเชิงคุณภาพ” จัดโดย วช. ที่โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ Central World

อ่านบันทึกการถอดบทเรียนการวิจัยเชิงคุณภาพ ครั้งก่อนๆ ได้ที่นี่ค่ะ

• Day 1 http://wp.me/p9hp9-1m6
• Day 2 http://wp.me/p9hp9-1mm
• Day 3 http://wp.me/p9hp9-1my
• Day 4 http://wp.me/p9hp9-1n0

สำหรับวันนี้เป็นการบรรยายในหัวข้อ “การเขียนรายงานการวิจัยเชิงคุณภาพ” โดย ผศ.ดร. สมสุดา ผู้พัฒน์ จากคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ความหมายสำคัญ ของการเขียนรายงานวิจัยเชิงคุณภาพ

• เขียนความจริง เพื่อตอบคำถามหรือปัญหาซึ่งยังไม่มีผู้ใดรู้มาก่อน
• เปิดเผยแก่สาธารณชน
• ความจริงนั้น ได้มาด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ (พิสูจน์ได้)
• นำเสนอในรูปแบบการพรรณนา “ข้อเท็จจริง” เชื่อมโยงไปสู่ “ข้อสรุปความจริง”

ผู้วิจัยมาหาความจริง เอาความจริงมาเปิดเผย ต้องมีใจเป็นกลาง  จิตต้องไม่คิดอกุศล อย่ามโน

ความจริงที่ไม่ต้องพิสูจน์ ไม่ต้องทำวิจัย แต่ความจริงบางอย่างต้องพิสูจน์ จึงต้องทำวิจัย ความจริงในระดับอริยสัจจ์ รู้และเห็นได้ด้วยญานทัศนะ ธรรมจักขุของผู้ปฏิบัติมรรคมีองค์ 8 แต่สามัญสัจจ์ รู้ได้ด้วยประสาทสัมผัสทั้ง 5 หลักฐานซึ่งหน้า หลักฐานร่องรอย พยานบุคคล และพยานวัตถุ

หลักการเขียนรายงานวิจัย

• ต้องรู้ว่า ผู้อ่านเป็นใคร ใครคือ target reader
• เขียนถูกต้อง ตรงตามความจริง (ไม่ใช่ความคิดเห็น อย่ามโน)
• เขียนถูกหลักไวยากรณ์
• เลือกใช้คำและภาษาที่ตรงความหมายที่จะสื่อสารกับผู้อ่าน (be precise)
• ไม่มีอคติในการเขียน (อย่าทึกทักเอาเอง)
• วัตถุประสงค์ของการเขียนต้องชัดเจน คือ
  • เพื่อให้ผู้อ่านรับรู้ความจริง
  • เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจเหตุการณ์หรือพฤติกรรมถูกต้อง ตรงตามความจริง
  • เพื่ออธิบายทฤษฎีให้ลุ่มลึก
  • เพื่อปรับปรุงและพัฒนาวิธีปฏิบัติ

การวางแผนเตรียมเขียนรายงานวิจัย

ก่อนวิจัย (ออกแบบวิจัย)

• วิเคราะห์ชื่อเรื่องวิจัย เพื่อหาคำสำคัญ และความสัมพันธ์ของคำสำคัญเหล่านั้น
• กำหนดคำถามวิจัย จากคำสำคัญเหล่านั้นอย่างชาญฉลาด
• ทำไมต้องหาคำตอบจากคำถามนั้น
• มีหลักฐานในการค้นหาคำตอบมาก่อนหรือไม่
• ต้องระบุได้อย่างชัดเจนว่า ใครหรือองค์กรได้ ใช้ประโยชน์งานวิจัย
• อะไรคือวัตถุประสงค์ของการวิจัย

ขณะวิจัย (วิธีวิจัย)

• ตัวแปรในงานวิจัยชื่ออะไร ตัวแปรต้องสอดคล้องกับคำสำคัญ คำถามวิจัย และวัตถุประสงค์การวิจัย
• รูปแบบวิจัย ต้องเที่ยงตรงต่อการได้คำตอบของคำถามวิจัย
• การเก็บข้อมูล ต้องถูกคนที่รู้ความจริง รู้ว่าความจริงอยู่ที่ใครกันแน่ คนนั้นต้องเต็มใจให้ความจริง และต้องเก็บข้อมูลถูกเวลา ถูกสถานที่ จึงจะได้ความจริง
• การวิเคราะห์ข้อมูล ต้องมีข้อเท็จจริงครบสมบูรณ์ สามารถเชื่อมโยงข้อเท็จจริงได้ถูกต้อง และสรุปตีความได้ตรงประเด็นคำถามวิจัย

หลังวิจัย (เขียนรายงานวิจัย)

• ต้องเขียนรายงานได้ถูกต้องตามแบบฟอร์มมาตรฐานสากล
• ถูกต้องตามหลักการเขียน
• เขียนให้เชื่อมโยงตั้งแต่บทแรกจนถึงบทสุดท้าย
• ห้ามขโมย หรือฉ้อฉลทางวิชาการ (plagiarism)
• การตรวจเอกสารแสดงถึงความรอบรู้ ลุ่มลึก ตรงประเด็น และความเข้าใจของนักวิจัยที่มีต่อคำสำคัญและตัวแปร
• ระบุรายละเอียดวิธีการวิจัยอย่างละเอียดลออ เพื่อให้ผู้อ่านมั่นใจว่าวิธีวิจัยมีความเที่ยงตรง
• ผลการวิจัยได้องค์ความรู้ใหม่ ตรงกับคำถามวิจัยและวัตถุประสงค์การวิจัย

แนวคิดสำคัญในการเขียนรายงานวิจัย

บทที่ 1 ทำไมจึงทำวิจัย

• อะไรคือตัวแปร จะหาคำตอบเรื่องอะไร
• ทำไมต้องหาคำตอบนั้น
• อะไรคือหลักฐานสนับสนุน
• มีองค์ความรู้ใหม่อะไรที่เกิดขึ้น
• ใครคือผู้ใช้ประโยชน์

บทที่ 2 ความรอบรู้ตัวแปร

• ต้องรอบรู้คำนิยาม (ตามพจนานุกรม ตามตำรา ตามทฤษฎี)
• ต้องทราบความเป็นมา บริบท ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง

บทที่ 3 วิธีการหาคำตอบ

• ชื่อเรื่อง รายละเอียด และเหตุผลที่เลือก
• จะใช้วิธีการเก็บข้อมูลอย่างไร ใคร-ทำไม รู้ได้อย่างไร อยู่ที่ไหน เข้าถึงได้อย่างไร
• จะใช้เครื่องมือหรือวิธีการอะไร จึงจะได้ความจริง
• การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้วิธีการอะไร

บทที่ 4 ผลการหาคำตอบ

• ได้คำตอบตรงตามคำถามและวัตถุประสงค์การวิจัยหรือไม่
• คำตอบนั้น มีสาระสำคัญและรายละเอียดอย่างไร
• คำตอบนั้นถูกต้องจริงหรือไม่
• คำตอบนั้นได้มาจากกระบวนการวิจัยหรือไม่ (ให้เหตุผล)

บทที่ 5 สรุปผล

• ได้องค์ความรู้ใหม่อะไร
• ใช้ประโยชน์อย่างไร กับใครหรือองค์กรใด